ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο ιστορικός αυτός ναός βρίσκεται στην παλαιότερη συνοικία του Αργυροκάστρου. Το όλο συγκρότημα, στο κέντρο του συνοικισμού του Παλαιού Παζαριού, αποτελεί σχεδόν μορφολογικό στοιχείο στη συνέχεια της ανατολικής πλευράς του Κάστρου.
Στη σημερινή μορφή, όπως   συναντάμε τον ναό, είναι σχεδόν σύγχρονος με εκείνον των Ταξιαρχών. Αποτελούσε, βέβαια, ένα από τα κτίσματα ενός ευρύτερου συγκροτήματος κτισμάτων. Εν μέρει, ακόμη και από τα λείψανα, όπως τα εντοπίζουμε σήμερα, μπορεί κανείς να προσεγγίσει τη διάταξη των κτισμάτων και την αρχιτεκτονική τους. Προφανώς είχε αυτή τη διάταξη ώστε να εξυπηρετούνται  ανάγκες διοίκησης, εφόσον εκεί ήταν η έδρα της Μητροπόλεως, αλλά και ανάγκες που είχαν να κάνουν με την ανάπτυξη κάποιας μορφής εκπαιδευτικού και φιλανθρωπικού έργου.   
Στην περιοχή, έως και το 1941, οπότε  με την Ιταλική κατοχή της πόλεως καταργήθηκε, στεγαζόταν και το Γενικό Προξενείο του Ελληνικού Βασιλείου.
Ο Ναός είναι ένα ογκώδες κτίσμα, με  σύνολη κατασκευή από πέτρα και  με πολύ καλές αναλογίες χώρων στο εσωτερικό.
Από τις ιστορικές πηγές πληροφορούμαστε ότι ο Ναός έχει κτιστεί σε τοποθεσία, όπου προϋπήρχε παρεκκλήσι, αφιερωμένο στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Τούτο αποδεικνύεται και από την ύπαρξη τάφων που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια διαφόρων εργασιών για τη διαμόρφωση της αυλής. 
Ωστόσο είναι εύκολο να διαπιστωθεί από την αλλαγή της τεχνικής κατασκευής των τοίχων ότι υπήρξε μία μεταγενέστερη της αρχικής (1776) επέμβαση, κυρίως στη νότια πλευρά του ναού προς αποκατάσταση της τοιχοποιίας.
Με ιδιαίτερη επιμέλεια έχουν κτιστεί οι αψίδες στο ιερό, όπου οι τεχνίτες έχουν φροντίσει να προσθέσουν στοιχεία διακόσμησης, όπως ταινίες με σκαλιστές πέτρες, κορνίζες, εγγεγραμμένα τόξα, αλλά και μικρά ανάγλυφα σε πέτρα.
Αγιογραφικά ανάγλυφα σε πέτρα υπάρχουν εντοιχισμένα και στο νότιο τοίχος, δίπλα από την κυρίως είσοδο του ναού.
Στοιχεία κατασκευαστικά που έχουν διασωθεί μαρτυρούν, επίσης, και για την δυναμική λειτουργία του συγκεκριμένου ι. Ναού. Έτσι διασώζονται λείψανα από μεγάλη δεξαμενή, η όλη  κατασκευή από πέτρα, για αποθέματα νερού, καθώς επίσης πρόσβαση για σπίτια της συνοικίας που είχαν της δική τους πρόσβαση από τη δυτική πύλη, δια κλίμακας που οδηγούσε εξωτερικά στον γυναικονύτη. Το καμπαναριό κατεδαφίστηκε, κατά την περίοδο του αθεϊστικού διωγμού, και μετά την αλλαγή έγινε από πρωτοβουλίες αγνώστων μια προσπάθεια αναπαράστασης του από διασωθείσες φωτογραφίες, η οποία, όμως, δεν είναι ιδιαίτερα πετυχημένη ως προς τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, αλλά και για την τεχνική και ποιότητα της εργασίας.
Στο εσωτερικό, η εκκλησία είναι διαμορφωμένη σε τρία κλήτη από τα οποία το κεντρικό καταλαμβάνει και τη σημαντικότερη επιφάνεια. Τα κλήτη ορίζονται από δύο σειρές στρογγυλών κολώνων με τα τόξα τους που έχουν πολύ καλή ανάταση στο ύψος και προσδίδουν μια άλλη διάπλαση του εσωτερικού. Το Ιερό Βήμα έχει επιμέρους αγιογραφηθεί και η τοιχογραφία αυτή σώζεται με πολύ μικρές φθορές.
Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι είναι ίσως το πλέον αξιόλογο στοιχείο στον Ιερό Ναό. Είναι σπουδαίας τεχνικής και σύνθεσης σε θέματα και μοτίβα. Επιπλέον από τα ξυλόγλυπτα στοιχεία εξοπλισμού διασώζεται, επίσης, ο Δεσποτικός Θρόνος σε καλή κατάσταση.
Με κάποιες επεμβάσεις που έγιναν στον Ναό, μετά τον διωγμό, αντικαταστήθηκε, επίσης, ο γυναικονύτης  με ξύλινο δάπεδο και απλή ξύλινη κλίμακα πρόσβασης.
Η πρόσβαση στον Μητροπολιτικό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος γίνεται από δρόμους μικρούς με καλντερίμι, από τους οποίους   ο ένας κατεβαίνει κάθετα σχεδόν από το Κάστρο της πόλεως και ο άλλος άμεσα από την κεντρική πλατεία.